Autorem wpisu jest Sylwester Kopyciński
Jak sprawdzić oryginalność 5 złotych Nike? Jak odróżnić późne roczniki 1930, 1931, 1932 od fałszerstw? Należy dokładnie przyjrzeć się dacie!
Im młodsza, tym rzadsza. 5 złotych z wizerunkiem Nike na rewersie, to poszukiwana i cenna moneta II RP. Im późniejszy rocznik, tym cena znacząco rośnie. Im cena wyższa, tym większa pokusa dla fałszerzy…
Oryginalność 5 złotych Nike z lat 1928-1932
Do niedawna głównym wyznacznikiem oryginalności monet 5 złotych Nike, dla większość kolekcjonerów, była oś symetrii litery T. Inne położenie daty względem linii prostej przebiegającej przez charakterystyczne punkty na awersie: środek korony i wierzchołek ogona.
I o ile różnica w położeniu tej prostej w roczniku 1932 jest wyraźnie inna, to w mojej ocenie, już różnice pomiędzy rocznikami 1930, 1931 są małe. Z resztą spójrzmy poniżej.
Daty Nike 5 złotych z lat 1928, 1930, 1931, 1932
Nike 1931 z niedobitą jedynką w dacie
Jakoś to jednak wszystko funkcjonowało i nikt za bardzo nie miał powodu żeby szukać innego punktu zaczepienia za pomocą, którego dałoby się jednoznacznie stwierdzić oryginalność monety. Aż do czasu…
Nike 5 złotych 1931 z niedobitą 1 w dacie – z archiwum GNDM (tutaj)
W sierpniu tego roku dyskusję wywołała Nike 1931 z tzw. niedobitą ostatnią jedynką w dacie. Jedni twierdzili, że to oryginał. Inni, że falsyfikat. I te rozmowy mogłyby trwać tak dalej, bo nikt nie podał wystarczająco wiarygodnego argumentu na potwierdzenie swoich słów.
Pojawił się pomysł, żeby sprawdzić Nike 1931 z niedobitą jedynką uszkadzając mechanicznie monetę. Wtedy było by jasne czy „1” w dacie, a nawet obie cyfry (31), odpadną czy nie. Tak jak to było w przypadku fałszerstw: 5 groszy 1934 (tutaj), czy 5 złotych 1932 ze znakiem mennicy (tutaj).
O ile w przypadku pięciogroszówki 1934 test był oczywisty i miał tylko potwierdzić, że to falsyfikat, a w przypadku 5 złotych z Głową Kobiety było prawie pewne, że coś odpadnie, to przy Nike było dużo wątpliwości. Czy coś „wyskoczy”? Czy przez „głupotę” nie zostanie zmarnowana dobra moneta? W tym przypadku testowanie Nike 5 złotych 1931 z niedobitą 1 było dość barbarzyńskim pomysłem…
Cechy charakterystyczne cyfr dat
Pojawiające się „pytania bez jednoznacznej odpowiedzi”, skłoniły mnie do poszukania ,,złotego środka’’. Rozwiązania problemu, a przy okazji analizy pozostałych roczników. Czy się udało?
Nike 5 złotych 1931
Po dokładnym przebadaniu dużej ilości zdjęć, udało mi się znaleźć punkt zaczepienia. Cechy, które moim zdaniem jednoznacznie klasyfikują wszystkie roczniki Nike i dają potwierdzenie, że moneta z 1931 roku z niedobitą jedynką jest oryginalna.
Porównanie cyfr 1 we wszystkich rocznikach Nike
Na powyższym rysunku widać, że możemy określić ten fakt już za pomocą pierwszej 1 w dacie. Jest ona dla rocznika 1931 zdecydowanie inna niż dla pozostałych roczników. Daszek jedynki jest wyraźnie dłuższy. Ale to nie jedyna cecha…
Porównanie nachylenia daszka cyfry 1 we wszystkich rocznikach
Różni się kąt nachylenia daszków. O ile dla roczników 1928, 1930, 1932 nachylenie jest bardzo podobne, o tyle w roczniku 1931 nachylenie daszka 1 jest pod zupełnie innym kątem. I jest to widoczne gołym okiem.
Pomocniczą cechą jest również położenie cyfry 3. Trójka w dacie jest położona wyraźnie niżej niż pozostałe cyfry, co dobrze widać poniżej.
Ułożenie cyfr w dacie Nike 5 złotych 1931
Argumenty te są dla mnie wystarczające nie tylko by w 100% potwierdzić oryginalność Nike 1931 z niedobitą 1, ale przede wszystkim pozwalają sprawdzić czy inne egzemplarze z tego rocznika są oryginalne.
Nike 5 złotych 1930
A jak wygląda to na innych rocznikach? Na pytanie jak rozpoznać rocznik 1930 odpowiedź przedstawiłem poniżej:
Odległość pomiędzy 1 i 9 w dacie Nike 5 złotych
Dla Nike 1930 charakterystyczna jest odległość pomiędzy 1 a 9. Jest zdecydowanie mniejsza niż dla innych roczników. I to właśnie na tej podstawie możemy w określić jej oryginalność.
Nike 5 złotych 1932
Oryginalność Nike 1932 określić jest najprościej. Wyróżnia się ona we wspominanej metodzie z prowadzeniem linii prostej przez środek korony orła i wierzchołek ogona. Widoczne jest tam przesunięcie linii w stosunku do pozostałych roczników. A dodatkowym, pomocniczym faktem jest… znów jedynka w dacie.
Cechy charakterystyczne cyfry 1 w datach
Tak jak dla rocznika 1931 jedynka jest unikalna, tak i dla roku 1932 jest jedyna w swoim rodzaju. Jak widać na powyższym rysunku posiada ona cechy jedynki z lat 1928 i 1931. Daszek jest taki jak dla rocznika 1928 – ma takie samo nachylenie i jest prawie identycznej długości. Natomiast wierzchołek jedynki jest wychylony na prawo jak w roczniku 1931.
Dzięki temu „1” dla Nike 5 złotych 1932 jest równie charakterystyczna, dzięki czemu może posłużyć do potwierdzenia oryginalności tej monety.
I choć to nie jedyne cechy…
Wszystkie roczniki Nike mają swoje cechy wyróżniające je na tle pozostałych. A wśród nich najważniejsze są szczegóły daty, gdyż to właśnie one demaskują wszelkiego rodzaju „przeróbki” lat. I czy to najrzadsze 5 złotych Nike z roku 1932, czy pospolitsze odmiany roku 1928, to zawsze warto zachować czujność. Obejrzeć pod kątem odlewów, porównać detale, umiejscowienie daty, czy właśnie spojrzeć na cyfry.
Zdjęcia wszystkich roczników oryginalnych 5 złotych Nike
Nike 5 złotych 1932 
Nike 5 złotych 1931 
Nike 5 złotych 1930 
Nike 5 złotych 1928 ze znakiem (Warszawa) 
Nike 5 złotych 1928 bez znaku (Bruksela)
Artykuł autorstwa Sylwestra Kopycińskiego, pod redakcją Marcina Żmudzina (marciniak.auction)