Trzy ruble srebrem 1841 rok to pierwszy polski banknot tej waluty wprowadzony przez Bank Polski. Ruble srebrem jako walutę w Królestwie Polskim wprowadzono ukazem carskim z początku 1841 roku. Wydano banknoty o nominałach 1, 3, 10 i 25 rubli srebrem.
Pierwszym wprowadzonym do obiegu banknotem były 3 ruble 1841, a z roku 1843 znana jest pierwsza 10-rublówka. Pojedynczy rubel srebrem pojawił się w obiegu dopiero w roku 1847, a rok później – w roku 1848 – ukazało się 25 rubli – najwyższy nominał emisji.
Koniec druku rubli srebrem w Królestwie Polskich to rok 1866. W obiegu pozostawały jeszcze do lipca 1874, a wymiana w kasach Banku Polskiego możliwa była do lipca 1875.
Jakie były nominały i roczniki rubli srebrem
Całą emisję rublową – w rozbiciu na poszczególne nominały i roczniki – prezentuje poniższa tabelka.
Polskie banknoty – ruble srebrem – rozpisane na nominały i daty emisji
Zaznaczona kratka oznacza, że istnienie emisja danego nominału z danego rocznika. W przypadku nominałów, które wydane były w dwóch typach kolor dobrany do koloru dominującego danego typu i dodana dodatkowa informacja opisowa (ziel – zielony; pom – pomarańczowy; per – perłowy).
Rubel srebrem 1851 – awers zielonej odmiany banknotu 
Rubel srebrem 1866 – awers pomarańczowej odmiany banknotu 
Rubel srebrem 1851 – rewers zielonej odmiany banknotu 
Rubel srebrem 1866 – rewers pomarańczowej odmiany banknotu
Wszystkie są bardzo rzadkie
Powyższa tabelka wygląda bardzo niepozornie, ale je wypełnienie to największe wyzwanie w zbieraniu polskich pieniędzy papierowych.
Odhaczenie w niej wszystkich pozycji śmiem twierdzić, że w praktyce jest wręcz niewykonalne dla kolekcjonera jednego pokolenia, niezależnie od zaangażowanych środków finansowych. Dodatkowo, jeśli wierzyć plotce, to w przypadku nominałów 10 i 25 rubli bardzo prawdopodobne jest istnienie tych banknotów z lat nie odnotowanych dotychczas w literaturze i nie wymienionych powyżej.
Notowania aukcyjne tych, które dotychczas mieliśmy w ofercie tutaj.
Czerwona siatka – poprawienie zabezpieczeń
Nawiązując do plotek i ich potwierdzania, to jeszcze do niedawana jak plotkę – czyli nieudokumentowany fakt – można było traktować wspominane w literaturze egzemplarze banknotów 3 rublowych pierwszej wersji z lat 1841-1843 z dodrukowaną dodatkową, giloszową siatką zabezpieczającą.
Czesław Miłczak w uwagach do pozycji A25 zawarł następująca informację:
„Banknoty trzyrublowe, tzw. „białe” były nagminnie fałszowane, stopniowo zastępowano je banknotami z giloszem różowej siatki nadrukowanej na całej płaszczyźnie awersu „białych” biletów z datą 1846, nie wprowadzonych jeszcze do obiegu. Banknoty z różową siatką były trudniejsze do podrobienia.”
A jednak istnieje
Dotychczas informacja o egzemplarzu z czerwoną siatką była tylko wzmianką nie popartą materiałem ilustracyjnym.
W dniu 25 lutego 2013 na naszej aukcji wystawiony został egzemplarz 3-rublówki 1841 z dodrukowaną taką właśnie dodatkową siatką zabezpieczającą. Archiwalny wpis dostępny tutaj, zdjęcie w wyższej rozdzielczości można pobrać również tutaj. Ten banknot w zestawieniu ze standardowym egzemplarz pokazują poniższe skany.
3 ruble srebrem 1841 – egzemplarz standardowy oraz z dodrukowaną dodatkową siatką w kolorze czerwonym
Będzie w katalogu Miłczaka
Istnienie takiej wersji trzech rubli Czesław Miłczak uwzględni w następnej edycji katalogu pod pozycją A23A. Obecnie, dzięki uprzejmości autora otrzymaliśmy do wglądu stronę przyszłego katalogu i za jago zgodą pokazujemy ją tutaj.
Jest też u Czapskich
Co ciekaw, zwiedzając już po napisanie powyższej części artykuły wystawę w Europejskim Centrum Numizmatyki Polskiej na wystawiam zauważyłem również egzemplarz takiej 3-rublówki z dodatkową siatką zabezpieczającą. Niestety banknot ten długo nie był na wystawie – obecnie jest tam tylko jego kopia, ale to już nie to samo.
Pozdrawiam / Damian Marciniak